Ақтөбе ферроқорытпа зауытының өнімдері авиациялық, ғарыштық және басқа да салаларда қолданылатын тот баспайтын болатты өндіру үшін пайдаланылады. Биыл біздің АЗФ 80 жасқа толады. Енді кез-келген адам әлемдегі ең ерекше зауыттардың бірі қалай жұмыс істейтінін өз көзімен көре алады.
"Қазхром" ТҰК АҚ (ERG компаниялар тобына кіреді) өз нысандарында Қазақстандағы туризмнің жаңа бағытын игеруде. Өнеркәсіптік туризм - бұл ауқымды өндірістер туралы көбірек білуге және барлық жаһандық қала құраушы кәсіпорындар қоршаған ортаға зиян келтіреді деген стереотиптерді жоюға мүмкіндік беретін бірегей құбылыс. Туристер Павлодарда қазақстандық алюминийдің қалай өндірілетінін, елдегі қара металлургияның тұңғыш орталығы - Ақтөбе ферроқорытпа зауытының қалай жұмыс істейтінін өз көздерімен көруге бірегей мүмкіндік алады. Бұл мақалада екінші объект туралы айтылады. Ақтөбедегі ферроқорытпа зауытында туристердің бірнеше тобы болды. Әрбір тур бұрынғыдан бөлек, қатысушыларға әр түрлі орындар көрсетіледі, өйткені зауыт-бұл бір секундқа да тоқтаусыз қозғалыс, мұнда үнемі жаңа технологиялар, ең озық жабдықтар және ең басты зауыттың басымдығы - еңбекті қорғау, өнеркәсіптік қауіпсіздік және экологияны мұқият құрметтеу.
АФЗ-да тур басталар алдында әрбір турист міндетті нұсқамадан өтеді, жеке қорғану құралдарымен жабдықталады. Содан кейін "Терминатор 2"фильмін еске түсіретін орындар бойынша бірегей саяхат басталады. Үлкен цехтар мен тәулік бойы жұмыс істейтін қондырғылардың фонында сіз өзіңізді кішкентай құм түйірі сияқты сезінесіз. №1 цех өнеркәсіптік туристер үшін үлкен қызығушылық тудырады. Осыдан "Комсомол" деп аталатын №11 пештің тарихы басталды, ол 1943 жылы іске қосылды. "Комсомол" тарихы қазір де жалғасуда, ол өткен жылы толығымен жаңартылды. Басқа пештер кезекте тұр, жақын арада №12 пешті қайта жаңартады.
- Бірінші цехта бізде жеті пеш бар. Қазір төрт пеш жұмыс істейді, біреуі күрделі жөндеуге, екеуі ағымдағы пешке шығарылды. Пешті күрделі жөндеу әр 10 жыл сайын жүргізіледі, ол толығымен бұзылып, қайта салынады. Символдық тұрғыдан алғанда, "Комсомол" алғаш рет 1943 жылы іске қосылды, бұл цехтағы алғашқы пеш. Ол сондай - ақ ауқымды қайта құруда бірінші болды, - деді туристерге АФЗ гиді және директоры Ержан Абдулабеков.
Сондай-ақ, туристерге шаңның таралуына жол бермейтін зауыттық пештердің үстіндегі шатырлар көрсетілді. Яғни, бұл шатырлар жұмыс аймағына шаңның түсуін азайтады және еңбек жағдайларын жақсартады. Бұл заманауи технология болып табылады. Туристер қазір жаңа газ тазарту кешендері салынып жатқан құрылыс алаңында болды. "Қазхром" ТҰК " АҚ газ тазартуды жаңғырту жөніндегі бірегей жобаға 12 миллиард теңгеден астам қаражат бөлді.
Сондай-ақ, туристерге өндіріс барысында пайда болған шаңнан арнайы брикеттер қалай алынатындығы көрсетіледі, олар қайтадан өндіріске оралады.
- Бізде шаң беретін ет тартқыш секілді құрылғы түрі бар, ал брикеттер сол жерден шығады. Біз оларды өндіріске қайтарамыз. Бұл қалдықсыз өндіріс болып табылады. Бұған дейін мұның бәрі, өкінішке орай, бізде қож үйінділерінде сақталған. Бірақ соңғы уақытта біз оған ештеңе қоспаймыз, - деп түсіндіреді Ержан Абдулабеков, - бұл процесс экологиялық таза ғана емес, сонымен қатар пайдалы болып шығады.
Цехтары, қоймалары, газ тазарту кешендері бар бүкіл зауыт біртұтас механизм ретінде жұмыс істейді, ал үлкен машиналарды жұмыс істейтін барлық процестер автоматтандырылған. Компьютерлердегі барлық деректерді мамандар үнемі бақылап отырады.
Туристік топ бір объектіден екіншісіне зауыт аумағы арқылы автобуспен жүреді. Терезелерден сіз аумақта жасыл кеңістіктердің қаншалықты отырғызылғанын көре аласыз.
Әрине, турмаршруттың қатысушылары ғана емес, барлық қазақстандықтарды осындай ауқымды өндірісті қалай ұйымдастыруға болатындығы және сонымен бірге экологияға ұқыпты қарайтыны қызықтыратын шығар. "Қазхромдықтар" үшін бұл өте маңызды. ERG өндірістік қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеумен айналысатын арнайы компания құрды. Сонымен, бірнеше жылдан бері "ERG RECYCLING" ЖШС зауыт құрылған күннен бастап жиналған қож үйінділері деп аталатын қождарды қайта өңдеп келеді. Сонымен қатар, жыл сайын қайта өңделген қалдықтардың көлемі артып келеді. Компанияның 2025 жылға қарай қож үйінділерінде жыл сайын 500 мың тонна қалдықтарды қайта өңдеу жоспарлануда.
Және өте маңызды сәт. Ақтөбе ферроқорытпа зауытында өндіріс қалдықтарынан қиыршық тас өндіріледі, оны жол құрылысында қолдануға болады. Ол барлық ықтимал тексерулер мен сараптамалардан өтті, бұл оның экологиялық таза, зиянды заттарсыз екенін көрсетті, және оны тоннасына 200 теңгеге сатып алуға болады.
"Қазхром" ТҰК АҚ және жалпы ERG компаниялар тобының барлық экологиялық бастамалары туралы көп жазуға болады, бірақ мұның бәрін өз көзіңізбен көргеніңіз дұрыс. Сұйық металл бар щөміш, үлкен пештер, вагон аударғыш, бірегей жабдық - сіз мұны басқа жерден көре алмайсыз. Сондай-ақ селфи әуесқойлары үшін бұл жерде үлкен алаң бар. Vtour.erg.kz. сайтында сіз тегін экскурсияға жазыла аласыз.